در ایران، حمل سلاح بدون مجوز رسمی و قانونی، جرم محسوب می‌شود و قانون‌گذار بسته به نوع سلاح و نحوه استفاده از آن، مجازات‌های متفاوتی در نظر گرفته است. اما آیا با انواع سلاح و تفاوت آن‌ها آشنایی دارید؟ آیا می‌دانید مجازات نگهداری سلاح گرم یا سرد چیست؟ در این مطلب، به تمام این سؤالات به‌صورت جامع پاسخ داده خواهد شد.
تعریف سلاح چیست؟
به‌طور کلی، «سلاح» به ابزاری گفته می‌شود که برای نبرد، دفاع، یا آسیب به دیگران به کار می‌رود. مفهوم سلاح بسته به شرایط فرهنگی، جغرافیایی و زمانی می‌تواند متفاوت باشد. آنچه در یک کشور مجاز است، ممکن است در کشوری دیگر به‌عنوان جرم تلقی شود.
چرا قانون برای حمل سلاح اهمیت دارد؟
وجود قوانین سخت‌گیرانه در مورد سلاح، نقش مهمی در حفظ امنیت عمومی دارد. اگر کنترلی بر حمل و نگهداری سلاح وجود نداشته باشد، جامعه به‌سرعت در معرض آشوب و ناامنی قرار می‌گیرد.
به همین دلیل در ایران، قانون حمل سلاح به گونه‌ای تنظیم شده که حتی برای حفاظت شخصی نیز اجازه حمل سلاح به افراد داده نمی‌شود و هرگونه تخلف در این زمینه، مشمول مجازات خواهد بود.
طبق آمار، حدود ۴۰ درصد از جرایم قتل به‌واسطه استفاده از سلاح رخ می‌دهد و نزدیک به ۶۰ درصد آن‌ها غیرعمدی بوده است؛ یعنی عامل جرم در لحظه عصبانیت و بی‌اختیاری، از سلاحی که در اختیار داشته، استفاده کرده است.
انواع سلاح سرد و گرم چیست؟
سلاح سرد به تجهیزاتی اطلاق می‌شود که بدون ایجاد حرارت، شعله یا صدا، قادر به وارد کردن صدمه فیزیکی به بدن هستند؛ مانند چاقو، قمه، شمشیر، پنجه بوکس، کارد نظامی و تیر و کمان. این ابزارها می‌توانند موجب خونریزی، ناتوانی، یا حتی مرگ شوند.
در مقابل، سلاح گرم از قدرت انفجار باروت برای پرتاب گلوله استفاده می‌کند و معمولاً شامل انواع تفنگ‌ها می‌شود. سلاح‌های گرم بر اساس نوع عملکرد به خودکار (با یک‌بار فشار ماشه شلیک ادامه می‌یابد) و غیرخودکار تقسیم می‌شوند و از نظر وزن و قدرت به سه دسته سبک، نیمه‌سنگین و سنگین طبقه‌بندی می‌گردند.
آیا می‌توان سلاح گرم قانونی داشت؟
بله، برخی سلاح‌ها مانند اسلحه‌های شکاری امکان دریافت مجوز قانونی دارند. برای نمونه، تفنگ‌های شکاری مانند پران تنها با مجوز معتبر قابل نگهداری هستند و فقط برای شکار حیوانات خاص می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.
تمدید مجوز پس از تاریخ انقضا الزامی است و عدم تمدید آن تا سه ماه، سلاح را در رده غیرمجاز قرار می‌دهد. در این حالت، صاحب سلاح باید جریمه نقدی بین یک تا دو میلیون تومان بپردازد.
همچنین، هرگونه تغییر در ساختار سلاح مجاز (مانند تغییر لوله یا آرم آن) جرم محسوب می‌شود و مجازات نقدی ۲ تا ۸ میلیون تومان به‌دنبال دارد.
مجازات حمل سلاح گرم چیست؟
قانون، حمل سلاح گرم را به‌شدت مورد پیگرد قرار داده و بسته به نوع سلاح، مجازات آن متفاوت است:
سلاح سبک غیر خودکار: ۶ ماه تا ۲ سال حبس یا ۲ تا ۸ میلیون تومان جریمه نقدی
- سلاح سبک خودکار: ۲ تا ۵ سال زندان
- سلاح سنگین و نیمه‌سنگین: ۵ تا ۱۰ سال زندان
مجازات حمل سلاح سرد چیست؟
بر اساس قانون، نگهداری یا حمل سلاح سرد بدون مجوز، همانند سلاح گرم جرم است. طبق ماده ۶ قانون، فرد خاطی ممکن است با مجازات حبس ۹۱ روز تا ۶ ماه و پرداخت جریمه ۱ تا ۲ میلیون تومان روبه‌رو شود. اگر تعداد سلاح‌ها بیشتر از یک عدد باشد، مجازات تشدید خواهد شد.
محاربه چیست؟
محاربه به حالتی گفته می‌شود که فردی با کشیدن سلاح (سرد یا گرم) با قصد ایجاد رعب، ناامنی و تهدید جانی، مالی یا ناموسی مردم، موجب ناامنی عمومی شود.
اگر عمل فرد تأثیر عمومی نداشته باشد یا باعث اخلال در امنیت نشود، محارب محسوب نخواهد شد. مجازات محاربه، بنا بر نظر قاضی، می‌تواند شامل یکی از موارد زیر باشد:
- اعدام
- قطع عضو (دست راست و پای چپ)
- به صلیب کشیدن
- تبعید
مجازات قاچاق سلاح چیست؟
واردات، صادرات و خریدوفروش غیرقانونی سلاح نیز جرم تلقی شده و مجازات آن به شرح زیر است:
- سلاح شکاری و سلاح سرد جنگی: ۶ ماه تا ۲ سال زندان
- سلاح سبک غیرخودکار: ۲ تا ۵ سال حبس
- سلاح سبک خودکار: ۵ تا ۱۰ سال حبس
- سلاح سنگین: ۱۰ تا ۱۵ سال زندان
آیا امکان کاهش مجازات جرم حمل سلاح وجود دارد؟
در شرایط خاص، اگر متهم با نیروهای نظامی همکاری کرده و اطلاعات مفیدی در اختیار آنان قرار دهد، امکان کاهش مجازات از سوی مراجع قضایی وجود دارد. اما بهترین راه، پرهیز از هرگونه حمل سلاح است؛ چرا که استفاده از آن حتی در شرایط بحرانی می‌تواند پیامدهای سنگینی داشته باشد.
اهمیت وکیل در رسیدگی به پرونده حمل اسلحه
اگر به دلیل حمل سلاح بازداشت شده‌اید، نخستین اقدام مهم، استفاده از وکیل کیفری مجرب است. وکیل می‌تواند از طریق ارائه مستندات و دفاعیات مؤثر، به کاهش میزان مجازات کمک کند.
